ترکیبی شیمیایی است که در دسته ترکیبات معدنی قرار می گیرد. این ترکیب همانند سدیم هیدروکسید یک باز قوی است و علت کاربرد گسترده آن را در خاصیت سوزانندگی و واکنش پذیری بالا با اسیدها می توان یافت. این ترکیب که با نام پتاس نیز شناخته می شود، یک جامد سفید رنگ بوده و به شدت خورنده است و نمونه های تجاری آن خلوص نود درصد داشته و 10 درصد مابقی شامل آب و ترکیبات کربناته است. pH پتاسیم هیدروکسید (0.001 مولار) 10.98 می باشد که نشان از خاصیت قلیایی بالای محلول آن می دهد و چگالی آن 12.2 گرم/ میلی لیتر است. در ادامه با ویژگی ها و کاربردهای این ترکیب بیشتر آشنا خواهیم شد.

تاریخچه هیدروکسید پتاسیمواکنش های پتاسیم هیدروکسید

پتاس به علت خاصیت بازی و نوکئوفیلی که دارد می تواند در انواع واکنش های شیمیایی شامل انواع واکنش های جانشینی نوکلئوفیلی، واکنش های اسید-باز و حتی در واکنش با اکسید ترکیبات نیز شرکت کند که در ادامه به چندتا از واکنش های آن می پردازیم:

حلالیت در ترکیبات مختلف

حدود 121 گرم پتاس در 100 میلی لیتر آب در دمای اتاق حل می شود. همچنین الکل هایی با وزن مولکولی پایین مثل متانول، اتانول و پروپانول نیز حلال های عالی برای این ترکیب هستند.

واکنش با اسیدها

پتاس در واکنش با اسیدها در تعادل هستند. به عنوان مثال در واکنش آن با متانول ترکیب متوکسید تشکیل می شود:

بیشتر بدانید:

بازار خرید اکریلیک اسید

KOH + CH3OH ↔ CH3OK + H2O

پتاس سوزآور می تواند به عنوان منبع OH- عمل کرده و یک آنیون نوکلئوفیل (هسته دوست) بسیار قوی به پیوندهای قطبی در مواد معدنی و مواد آلی حمله کند.

استرهای آبی پتاسیم هیدروکسید را به صابون تبدیل می کند:

KOH + RCOOR` → RCOOK + R`OH

زمانیکه R یک بلندزنجیر باشد، محصول به دست آمده را صابون پتاسیمی می گویند.

از کاستیک پتاس مذاب نیز برای جانشینی هالیدها و گروه های ترک کننده استفاده می شود. این واکنش برای واکنشگرهای آروماتیک برای ایجاد فنول مربوطه بسیار مفید است.

دانشمندان از دیرباز احتمال می داند که خاکهای قلیایی موجود در طبیعت اکسید فلزها باشند، اما ماهیت هیدروکسید پتاسیم تا اوائل قرن 19 میلادی مورد بررسی قرار نگرفت. به نحوی که دانشمند سر شناس، لاووازیه نمی دانست جزء اصلی آن از چه تشکیل شده است و تنها گمان می زد ازت یکی از اجزاء اصلی تشکیل دهنده آن باشد که به نظر می رسد این اشتباه، از شباهت هیدروکسید پتاسیم به نمک آهای آمونیوم مایع بر گرفته شده باشد.

اما درنهایت دانشمند انگلیسی به نام همفری دیوی توانست تعیین ماهیت آن را انجام دهد، او در سال 1807 تصمیم گرفت هیدروکسید پتاسیم را ذوب کرده و به محض این که الکترولیز را شروع کرد، ذرات کوچک همانند جیوه و دارای جلای فلزی بر روی قطب منفی که در ماده مذاب وجود داشت پدیدار گردید، به نحوی که برخی از این ذرات فوراً به حالت انفجاری سوختند و شعله درخشانی از آنها پدید آمد و مابقی ذرات آتش نگرفته، کدر شده و با قشر نازک سفیدی پوشیده شدند.

او پس از تجزیه های متعددی که انجام داد به این نتیجه رسید که آن ذره همان هیدروکسید پتاسیم بوده که شدیداً قابل اشتعال می باشد و شعله حاصل از سوختن همان هیدروژن آزاد شده در آب می باشد، او همچنین در ادامه آزمایشات خود توانست هیدروکسید سدیم نیز را کشف کند.

کاربرد هیدروکسید پتاسیم در صنعت آرایشی و بهداشتی

یکی از پرکاربردترین مصارف هیدروکسید پتاسیم، در تولید صابون می باشد. اگرچه از هیدروکسید سدیم جهت تولید صابون نیز استفاده می گردد، اما صابون تولید شده توسط هیدروکسید پتاسیم نرم تر بوده و انحلال پذیری بیشتر و نیاز کمتر به آب جهت تبدیل به صابون مایع را دارد. در نتیجه صابون تولید شده با هیدروکسید پتاسیم تاثیر بیشتری به نسبت صابون تولید شده توسط هیدروکسید سدیم از خود دارد.

از دیگر کاربردهای آن می توان به استفاده از آن جهت بازکردن لوله ها، با توجه به قدرت قلیایی بالا و قابلیت تجزیه آن نام برد. هیدروکسید پتاسیم همچنین در انواع محصولات اصلاح، از بین بردن موهای زائد، انواع لوسیون ها، شامپو، اسپری مو و در لاک (ناخن) پاک کن نیز موجود می باشد.

خرید هیدروکسید پتاسیم